Zuivel tijdens het paleodieet bevindt zich vast en zeker in een grijze zone. Als we Paleo vanuit een strikt perspectief bekijken dan zien we dat er geen enkele vorm van zuivel geconsumeerd werden tijdens het Paleolithisch tijdperk, afgezien van borstvoeding natuurlijk.
Het was niet echt praktisch om toen wild vee te melken. Maar omdat het niet geconsumeerd werd door paleolithiërs betekent dit niet meteen dat zuivel per se slecht is voor je. De ervaring heeft ons al vaak het tegendeel aangetoond. Dit is dus ook het geval bij zuivel tijdens het paleodieet.
The Good
Het is de eerste bron van voeding die een baby ontvangt en dus ook vereist om zijn groei te starten. Moedermelk zit vol met voedingstoffen, verzadigde vetzuren, goede bacteriën, proteïnen en koolhydraten. Het stimuleert de aanmaak van insuline en daarom dus ook de groei van kinderen.
In deze zin zouden personen die gewicht willen bijkomen en geen auto-immuunziekte, acne of gevoeligheid aan insuline hebben hun voordeel kunnen halen uit zuivel om hun gewicht te verhogen.
Als je beslist om toch zuivel tijdens het paleodieet te consumeren kan je alvast verder scrollen naar de onderkant van dit artikel. Daar noem ik de beste zuivelproducten op.
Zuivelproducten bevatten ook heel wat voordelige bacteriën (vooral in yoghurt en kaas) die het verteringsproces bevorderen. In feite is gefermenteerde zuivel mijn favoriet én ook één van de beste keuzes die je kunt maken. Het verteringsproces zal het merendeel van de suikers consumeren en minder insuline aanmaken.
Dit is goed omdat de voornaamste suiker in melk –lactose– vaak problemen veroorzaakt.
The Bad
Zoals ik eerder zei: de meeste mensen tolereren lactose niet. Vaak merk je het niet eens op maar het verwijderen van lactose uit je dieet kan een groot verschil uitmaken. In feite produceert de pancreas lactase, een enzym die de vertering van lactose bevordert, tot we 2 jaar oud zijn.
In die periode worden we verondersteld om lactose op te nemen.
Ook is het belangrijk om even op te merken dat we niet verondersteld worden om melk te drinken van andere dieren. Wij zijn de enigste zoogdieren die dit doen, wat vaak leidt tot intolerantie of een zekere allergie aan een bepaalde proteïne die je in melk vindt: caseïne.
Men veronderstelt dat de caseïne die je in geiten- of schapenmelk vindt (vorm A2) voor minder of geen problemen zorgt in tegenstelling tot caseïne van vorm A1. Sommige koeienrassen produceren ook melk met caseïne van vorm A2, maar die vindt je niet altijd eenvoudig terug.
Lactose en caseïne worden nog steeds actief door een aantal studies onderzocht. Uit één recente studie kwam naar voren dat er hoogstwaarschijnlijk links zijn tussen zuivel en de ziekte van Crohn.
Een ander probleem met zuivel is dat het erg veel koolhydraten bevat en de aanmaak van insuline stimuleert. Dit kan gewichtsproblemen veroorzaken. Harde kazen en yoghurt hebben de tijd gehad om te fermenteren en alle suikers te laten gisten.
Zo bevatten ze geen lactose meer, waardoor ze het ideale alternatief vormen voor degenen die lactose-intolerant zijn. Maar zelf zonder lactose zal zuivel nog steeds de aanmaak van insuline stimuleren.
Ten laatste kan acne door zuivelproducten de kop opsteken en zijn er zelfs enkelen die beweren dat zuivelproducten de groei van kankercellen beïnvloeden. Maar van dat laatste zijn er echter geen harde bewijzen, dus lig daar maar niet wakker van.
Colostrum als zuivelsupplement
Dit is een geelachtige vloeistof die als voeding dient voor nieuwgeborenen. Studies hebben aangetoond dat deze moedermelk heel wat voordelen biedt in termen van immuniteit (antilichamen) en voordelige bacteriën die het spijsverteringsstelsel en de groei stimuleren. Al deze zaken zijn essentieel voor een baby.
De laatste jaren zijn colostrum-supplementen (op basis van geitencolostrum) erg populair geworden. Sommige studies tonen aan dat deze supplementen zowel voordelig zijn als ondersteuning voor het immuniteitssysteem en de interne werking van de maag en darmen. Ook zou het gebruikt worden om sneller spieren te kweken vanwege het stimulerende effect op de groei.
Natuurlijk is het meer dan logisch dan colostrum lactose en caseïne bevat, wat problemen kan veroorzaken. Het is ook belangrijk dat je een product kiest dat komt van een dier dat op de boerenbuiten kon grazen en met gras gevoed werd. Je wilt toch geen colostrum krijgen van een ziek dier, of wel soms?
Je kiest best voor geitencolostrum om risico’s te vermijden, want zoals vooraf vermeld bevat geitenmelk caseïne van vorm A2, en dus niet problematische vorm A1.
Ten laatste wil ik opmerken dat het voordelig kan zijn om colostrum op te nemen als je recent een ontsteking, irritatie of dergelijke ondervond. Dankzij het stimulerend effect van colostrum geneest het lichaam sneller, vooral bij ziektes waar je veel gewicht verloor.
Let wel op: doe dit niet op langdurige termijn. Er is nog geen bewijs, maar dit zou de duur van je leven kunnen beperken. Je groeit namelijk sneller en je wordt dus “sneller ouder”.
Denk dus goed na voor je colostrum-supplementen begint te slikken en raadpleeg bij twijfel altijd je arts of apotheker.
The Ugly
Zelfs als je niet lactose- of caseïne-intolerant bent en je niet bezorgd bent over je gewicht of je insulinegehalte is zuivel nog steeds een erg slechte keuze. De koeien in kwestie die de melk produceerden aten waarschijnlijk een dieet van soja en genetisch gemanipuleerde maïs, terwijl ze opgesloten werden in een kleine ruimte.
Als dat nog niet genoeg is werd de melk waarschijnlijk gefilterd om de gezonde vetzuren er uit te halen en werden sommige enzymen en voordelige bacteriën verwijderd.
Koeien die met graan gevoederd werden produceren melk die veel rijker is aan omega 6 vetzuren en lager is aan omega 3 vetzuren. Op lange termijn leidt dit tot ontsteking, wat je natuurlijk wil limiteren.
Ook krijgen heel wat koeien groeihormonen en antibiotica toegediend. Vertrouw me als ik zeg dat je van dergelijke producten echt weg moet blijven. Je zal me er later voor bedanken.
Merk wel op dat met-gras-gevoederde koeien melk produceren van een veel hogere kwaliteit. Deze melk bevat vitamine K2, omega 3 en krachtige antioxidanten.
De beste keuze zuivel tijdens het paleodieet
Als je beslist om toch zuivel tijdens het Paleodieet op te nemen, dan zou ik gaan voor producten op basis van organische en met-gras-gevoederde koeien die rijk zijn aan vet en gefermenteerd zijn.
Yoghurt, kaas en kefir dus. Als je nog een stap verder wil gaan kan je ook zuivelproducten aankopen bij een lokale melkboer. Verser en beter kan je echt niet vinden!
Kortom: we hebben gezien dat we als mens niet alleen intolerant zijn voor zuivelproducten omdat de Paleolithiërs ze niet aten, maar ook omdat ze een -vaak negatieve- invloed hebben op onze gezondheid. Een goed voorbeeld van een zuivelproduct dat wel als Paleo en gezond wordt gezien is boterolie, omdat dit voornamelijk bestaat uit gezonde vetten.