Je hebt de cartoons waarschijnlijk wel al eens gezien: iemand (vaak een vrouw) in pyjama die ‘s nachts in een donkere keuken de deur van de koelkast opentrekt. De persoon kijkt naar wat er allemaal te bikken valt en overweegt welke junkfoodachtige snack hij/zij ditmaal overweegt om haar nachtelijke vreetbui te stillen.
Klinkt bekend, niet? Helaas zijn we wel niet allemaal zo mager als de dunne, mooie personages die je vaak in zo’n afbeelding terugvindt. In de echte wereld hebben nachtelijke vreetbuien minder glamour en meer invloed op je lichaam en je leven.
Hier volgt hoe nachtelijke vreetbuien werken en wat je eraan kunt doen.
Wat veroorzaakt nachtelijke vreetbuien?
De meesten onder ons zijn maar al te goed bekend met avondlijke vreetbuien? Hoewel sommige mensen neigen naar wat suiker in de ochtend, zijn er ook anderen die de hele dag verlangen naar zoetigheden. Vaak wordt de drang steeds groter naarmate de dag vordert en bezwijkt men wanneer de late avond aanbreekt.
In feite is er zelfs, in extreme gevallen, een diagnosticeerbare eetstoornis aan verbonden. Het nachtelijk eetsyndroom vertoont symptomen zoals:
- Grote hoeveelheden (25% of meer) van de dagelijkse voedselconsumptie opnemen na het avondeten.
- In het midden van de nacht wakker worden met honger en gaan eten.
- Niet hongerig voelen in de ochtend, maar wel tijdens de nacht.*
- Moeilijk in slaap kunnen vallen (wat al dan niet opgelost wordt door te eten)
* N.B.: natuurlijk zijn er aantal personen niet verzot op ontbijten, én dat is helemaal oké. Maar als je je niet hongerig voelt in de ochtend, maar ’s nachts je honger niet onder controle kunt houden, zit je waarschijnlijk met een probleem.
Hier gaan we er nog vanuit de persoon in kwestie op de hoogte is van wat hij eet en het zich de volgende ochtend nog herinnert. Tijdens je slaap eten is heel andere koek. Een slaapgerelateerde eetstoornis (SRED) gaat vaak hand in hand met obesitas of diabetes, voor nogal duidelijke redenen.
Maar niet iedereen die ’s nachts naar suiker grijpt heeft een eetstoornis. Anders hebben we allemaal plots te maken met een ‘stoornis’. Ongeveer 1 à 2% van alle personen met een gezond BMI en een hoger percentage van mensen met obesitas lijdt aan SRED. En zelfs een aantal mensen zonder diagnose hebben last van nachtelijke vreetbuien die hun leven overhoop smijten en het moeilijk maken om gezond te blijven.
Dus, stoornis of niet, wat veroorzaakt nachtelijke vreetbuien precies?
- Circadiaanse verstoring: je lichaam heeft een aantal interne, biologische klokken die zowat alles van je lichaam regelen. Ook je waakzaamheid, slaperigheid en appetijt. Deze klokken worden gereguleerd door externe signalen. Een helder licht is bijvoorbeeld een teken om wakker te worden. Eten is ook signaal om alert en wakker te zijn. In het ideale geval zorgen onze hormonen ervoor dat al deze cyclussen op elkaar afgestemd zijn en synchroon verlopen.
- Verdeling van cognitieve controle/wilskracht: heel wat mensen zijn er nog steeds van overtuigd dat diëten rond wilskracht draait. Daar gaat het helemaal niet om. Het gaat hem om gewoontes.
- Stress en negatief humeur: vroeger leefden we in een wereld van occasionele acute stress. Nu leven we in een wereld van constante, chronische stress die een gevolg is van onze moderne wereld. De stress bouwt zich op tijdens de dag en heeft zeker effect op onze nachtelijke vreetbuien.
- Darmflora: het moderne leven is hard voor je darmflora. Dus hoe beïnvloedt dit onze nachtelijke vreetbuien? Het hormoon serotine heeft vast en zeker iets met onze nachtelijke behoefte naar suiker te maken. Sommige behandelingen voor SRED maken gebruik van serotine-inname om nachtelijke vreetbuien in te perken.
De meeste van deze problemen kunnen we in principe afleiden uit het ‘moderne leven’. Nachtelijke vreetbuien zijn maar één van de symptomen die voortkomen uit onze omgeving. We blijven laat op, staren uren naar computerschermen, kijken de hele dag naar televisie op de bank… We leven in een omgeving waar wilskracht noodzakelijk is om goede eetkeuzes te maken. Paleolithiërs kenden dit probleem niet, aangezien er geen van die heerlijke Oreo’s bestonden waaraan ze niet konden weerstaan.
Nachtelijke vreetbuien onder controle houden
Hier volgt een lijstje met potentiële oplossingen en strategieën om je nachtelijke vreetbuien aan banden te leggen.
Om je circadiaanse ritmes opnieuw af te stemmen:
- Probeer elke dag voldoende slaap op te nemen en vermijdt felle (blauwe) lichten (zoals computerschermen, smartphones,…) zo vaak als je kan tijdens de nacht/avond.
- Probeer ’s ochtends wat te eten, zelf wanneer je geen honger hebt. Dit helpt bij het trainen van je interne klok die aangeeft wanneer je moet eten. Misschien zal het eerst wat onwennig zijn, maar je lichaam zal zich wel met der tijd aanpassen.
Om je mentale en psychologische problemen te tackelen:
- Stop met diëten op pure wilskracht en probeer goede gewoontes te maken. Als je gezond wilt worden, moet je zelf op voorhand plannen maken en goede beslissingen treffen.
- Probeer met stress management je zenuwen onder controle te houden.
Ten laatste moet je ook nog je darmflora genezen. Daarvoor blader je best eens op het internet naar een manier die het best voor jou geschikt is, aangezien er wel honderden verschillende methodes bestaan.
Kortom
Nachtelijke en avondlijke vreetbuien zijn niet het gevolg van een gebrek aan wilskracht. Als we enkel en alleen op wilskracht konden steunen, dan zou iedereen een nachtelijke eter zijn. In feite vormen een aantal complexe problemen de oorzaak van nachtelijke vreetbuien, welke je niet bewust kunt controleren.
Heel wat van de factors die bijdragen aan nachtelijk eten (bv. circadiaanse verstoring, darmfloraproblemen, …) zijn een direct gevolg van onze moderne levensstijl.
Als je een eetstoornis hebt, dan ga je best eens langs bij een expert die je kan helpen. Maar als je maar één van de vele personen bent die met nachtelijke vreetbuien worstelen, kunnen de bovenstaande suggesties nuttig voor je zijn om je hormonen en slaapcyclus opnieuw onder controle te krijgen.