Alzheimer wordt ook wel eens omschreven als diabetes type 3. Het suggereert dat Alzheimer (en dementie) een gevolg zijn van onze moderne samenleving. Meer bepaald: een gevolg van de manier waarop we tegenwoordig eten en leven.
Diabetes associeer je natuurlijk onmiddellijk met koolhydraten, suikers en insuline. Maar zo eenvoudig is het helemaal niet. (Is het ooit eenvoudig?)
Alzheimer heeft waarschijnlijk iets te maken met koolhydraten, maar dit betekent niet onmiddellijk dat insuline ‘je brein kapotmaakt’. Er zijn bovendien een aantal andere verbanden gevonden, waaronder een teveel aan Omega 6.
Laten we eens een kijkje nemen naar Alzheimer vanuit het Paleo perspectief, én nagaan wat Paleo op lange termijn kan betekenen voor de preventie en therapie van Alzheimer.
Om duidelijk te zijn: dit artikel legt je niet uit hoe je Alzheimer kan genezen of wat het veroorzaakt. Het geeft je gewoon een overzicht van de mogelijke verbanden die we kunnen leggen tussen je dieet en Alzheimer.
Wat is Alzheimer precies?
Alzheimer is een progressieve, leeftijd gerelateerde breinziekte waarvan de symptomen o.a. verwardheid, vergeetachtigheid en humeur-/gedragsproblemen zijn. Sommige mensen krijgen er al vroeg mee te maken, maar vaak treedt de ziekte pas op wanneer je 60 jaar of ouder bent.
Alzheimer is niet zomaar een ‘uitbreiding’ op de reguliere vergeetachtigheid die je ervaart wanneer je ouder wordt. Dat hoort er gewoon bij. Maar wanneer je aan Alzheimer lijdt sterven de neuronen in je hersenen langzaam af. Dit gebeurt niet doorgaans niet wanneer je ouder wordt. Het kan echter wel zijn dat je brein wat inkrimpt.
In de meeste gevallen van Alzheimer is het niet duidelijk hoe de ziekte veroorzaakt werd. We kunnen de beginnende symptomen en signalisators identificeren, maar de échte oorzaak hebben we tot nu toe nog niet achterhaald. Wel weten we dat bepaalde genen het risico op Alzheimer groter maken.
Omdat de bevolking in Westerse landen steeds ouder wordt, is Alzheimer één van de belangrijkste ziekten waarnaar uitgebreid onderzoek wordt gedaan. Vooral omdat alzheimer gelinkt kan worden aan snelgroeiende epidemieën als obesitas en diabetes. Het is door deze reden dat we een eerste verband kunnen leggen tussen Alzheimer en de manier waarop je eet/leeft.
Alzheimer als diabetes type 3?
Het grootste (dieet)risico waar alle Paleo aanhangers graag naar verwijzen wanneer het gaat om Alzheimer is diabetes. Mensen met diabetes lopen heel wat meer risico om Alzheimer te ontwikkelen. En het zou goed kunnen dat het een gevolg is van diabetes, en er dus niet alleen een verband.
Diabetes is een glucoseziekte. En er is sterk bewijs dat de ontwikkeling van Alzheimer linkt met diabetes en glucose. Zo zou Alzheimer namelijk energie aan je cellen onttrekken om verder te ontwikkelen. Als je hersencellen afhankelijk zijn van energie uit koolhydraten, maar je metabolisme deze niet meer kan verwerken, dan heb je een aardig probleem.
Er zijn dan ook een aantal wetenschappers ervan overtuigd dat een ketogeen dieet helpt bij de therapie van Alzheimer. Deze voorziet je brein namelijk van vet als energiebron, in tegenstelling tot glucose.
Anders bewijs voor de ‘diabetes type 3’ theorie legt directe en indirecte verbanden tussen een aantal risicofactoren die gepaard gaan met diabetes:
- Slaapapneu: een ziekte waarbij de patiënt verschillende keren wakker wordt tijdens de nacht. Het verlaagt het baat en de voordelen die je bij slapen hebt. Ook de zuurstoftoevoer naar je brein deelt in de klappen. Slaapapneu verlaagt je insulinegevoeligheid en verhoogt het risico op diabetes. Het kan dus ook misschien bijdragen tot Alzheimer.
- Fysieke inactiviteit: probeer dagelijks aan wat beweging te doen, want inactiviteit is niet goed voor je. Het is een grote risicofactor voor zowel diabetes als Alzheimer.
- Depressie: sommige depressies worden veroorzaakt door een teveel of tekort aan insuline.
- Obesitas: obesitas gaat uiteraard hand in hand. Beiden worden geassocieerd met metabolische ziekten en Alzheimer.
- Roken: roken verlaagt je insulinegevoeligheid; stoppen met roken verhoogt deze.
Kortom: heel wat risicofactoren van Alzheimer gelden ook voor obesitas en diabetes. Of omgekeerd. Het verband met diabetes, samen met de bewezen voordelen van ketogene diëten, zorgt ervoor dat heel wat mensen ervan overtuigd zijn dat:
(1) Alzheimer veroorzaakt wordt door koolhydraten/suikers
(2) Een ketogeen dieet de enige oplossing is om het te vermijden
Maar zoals altijd is simplificatie niet de ‘way to go’.
Dieet en Alzheimer: het verband met ontsteking
“Hé wacht, wat hebben ontstekingen nu te maken met Alzheimer?”
Wel, als je nog eens goed kijkt de bovenstaande risicofactoren, dan merk je op dat ze één iets gemeenschappelijk hebben: ontsteking. Alle risicofactoren voor Alzheimer zijn opruiend, en neurodegeneratieve ziektes zoals Alzheimer worden gekenmerkt door een ontsteking van de hersenen.
Sommige psychiaters zijn er dan ook van overtuigd dat de specifieke ontsteking van Alzheimer kan geassocieerd worden met een onevenwicht aan Omega 6 en Omega 3 vetten. Niet alleen koolhydraten, maar ook de kwaliteit van de vetten die je opneemt kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van Alzheimer.
Wanneer je een teveel aan koolhydraten met slechte vetten combineert, wat krijg je dan? Een typisch Westers dieet met verwerkte granen, industriële oliën,.. noem maar op. Het is geen bewijs onze moderne levensstijl Alzheimer veroorzaakt, maar het wijst er op toch dat ons dieet deel kan uitmaken van de ontwikkeling van Alzheimer. En het zet je ongetwijfeld ook wel eens aan het denken.
Als dit waar is, dan kan je met behulp van een koolhydraatarm dieet met gezonde, anti-inflammatoire vetten je risico op Alzheimer verlagen. En welk dieet is er nu koolhydraat arm en anti-inflammatoir? Het Paleodieet natuurlijk!
Het verband tussen Paleo en Alzheimer in een notendop
Je dieet is niet de oorzaak van Alzheimer. Maar het lijkt er wel op dat een koolhydraatrijk dieet met een onevenwicht aan vetten een sterke risicofactor is. Het zorgt ervoor dat er minder energie naar je brein stroomt en de kans op ontsteking groter wordt.
Sommige mensen geloven dan weer dat ketogene diëten de oplossing zijn, maar zo simpel is het vaak niet. Wel is het alvast duidelijk dat een koolhydraatarm en vetevenwichtig dieet goed voor je is en misschien wel het risico op Alzheimer verlaagt. En zeg nu zelf, welk dieet is hiervoor beter geschikt dan het Paleo dieet?